Carrosseriebouwers (beschrijvingen)

Advertentie circa 1900
De familie Den Hartog kwam in het jaar 1879 in beeld, toen W.J.E. (Everard) den Hartog het wagenmakersbedrijf van zijn schoonvader Frank van der Klift als huwelijksgeschenk ontving. Pas na de Eerste Wereldoorlog veranderde het bedrijf aanzienlijk. Everards zoon (ook weer een Everard) stapte toen als gespecialiseerd rijtuigbouwer in het bedrijf van zijn plotseling overleden vader. Er werd een smederij toegevoegd, gerund door broer Jan, en samen met andere broer Nico begon Everard aan het bouwen van de eerste carrosserieën, van kleine open laadbakken tot gesloten carrosserieën. De ontwikkelingen kwamen in een stroomversnelling en in de decennia erna breidde de klantenkring zich explosief uit over heel Nederland. Er werd verbouwd en uitgebreid en het bedrijf nam steeds meer personeel aan.

Offerte voor een open laadbak op 1922 TT-Ford 

Carrosserie op een 1925 TT-Ford (foto Rutger Booy)

Carrosserie op een 1928 AA-Ford

Autobus op het chassis van een Ford, circa 1930

Open laadbak met wagenmakerscabine op een 1934 Fordson Sussex

Tot de Tweede Wereldoorlog roet in het eten gooide. Zoon Everard was inmiddels in het bedrijf opgenomen en had volop plannen voor de toekomst – onder andere voor een aanhangwagenfabriek – maar die werden noodgedwongen on hold gezet tot de oorlog voorbij was. In de oorlogsperiode werd zoon Everard geboren, inmiddels de vierde generatie binnen de wagenmakersfamilie. Na de oorlog ging het weer opwaarts met het bedrijf. Er werd gewerkt aan nieuwe producten, van vouwcaravans tot truckcabines en bussen. In de jaren vijftig doorstond het bedrijf de economische crisisjaren dankzij een flinke portie doorzettingsvermogen.

Open laadbak in 1948

Een Kyhawa vouwwagen uit 1953 (foto Rutger Booy)

Carrosserie op een Bedford uit 1954

Verhuiswagen op het chassis van een Daf uit 1956

De vierde Everard nam het stokje van zijn vader over na diens plotselinge overlijden in 1972. Hij bouwde het bedrijf verder uit, perfectioneerde de kwaliteit van de geleverde producten, moderniseerde de machine-inrichting en loodste het bedrijf tweemaal door een omvangrijke nieuwbouw. De laatste keer tijdens de verhuizing van Est naar het Slimwei-bedrijventerrein in Waardenburg, waar het bedrijf op een moderne, nieuwe locatie kansen kreeg om mee te groeien naar de toekomst.

Mastwagen voor PTT Telecommunicatie op een Daf uit 1974

De naam ‘Den Hartog’s Carrosseriefabriek’ werd omgedoopt tot ‘Carrosseriefabriek Hartog-Est’, als eerbetoon aan de geboortegrond van het bedrijf. Inmiddels was ook Everards zoon Jorrit tot het bedrijf toegetreden en in 2003 droeg Everard de leiding van Hartog-Est aan deze vijfde generatie over.

De assemblagehal van Hartog-Est in 2025

In 2025 werd het 200-jarig bestaan van het familiebedrijf gevierd.

Tekst overgenomen van de website van Hartog-Est
Foto’s archief Hartog-Est

Carrosserie Bedrijf Emmen heeft een klein aantal autobussen gebouwd. In 1960 werd het bedrijf overgenomen door Groenewold in Hoogezand.

Carrosserie van CBE uit 1954 op een Mercedes-Benz OP3500 (bron foto: Busplanet)

De Carrosserie en Wagenbouw Gebr. Bout was gevestigd in de Vredehofstraat 74 te Rotterdam.

Foto uit 1970.

Carrosseriefabriek M. Bakker was gevestigd te Veendam.

Carrosserie op een Opel.

De firma A. Boudewijn & Zonen uit Geldermalsen was van oorsprong leverancier van pompen voor de bestrijding van ongedierte in de fruitteelt. Door een verzoek om levering van een hogedrukpomp kwam het bedrijf in de brandweerindustrie terecht. Vanaf 1948 tot ongeveer 1961 werden brandweervoertuigen opgebouwd en geleverd. Het eerste voertuig was bestemd voor de brandweer van Eindhoven en werd onder andere gebruikt om dienst te doen bij incidenten op vliegveld Welschap.

De geschiedenis van Van den Bosch Carrosserie uit Veenendaal gaat terug tot 1850.

Opbouw van Van den Bosch achter een Kromhout trekker, begin jaren vijftig.

Het polderhuisje in 1930 (bron: amsterdam.nl)

De carrosseriefabriek van J. van der Roest was gevestigd bij een oud polderhuisje bij de hoek van de Amstel en de Rustenburgerstraat. Van der Roest woonde hier op nummer 8 vanaf 1894. Dit huis werd in 1954 verkocht aan Hendrik ter Steege, die als beroep ‘carrossier’ opgeeft. Dit duurde tot het begin van de jaren tachtig.

Gaele Hykes Hoekstra kwam in 1899 uit het Friese Jelsum naar Winterswijk en begon in de Meddosestraat 36 een ambachtelijke rijtuig makerij. Een echte werkplaats was er nog niet de wagens werden gewoon buiten op straat gebouwd. Al snel ontstond er ruimtegebrek en in 1902 verhuisde hij met zijn rijtuigmakerij naar de Groenloseweg in Winterswijk. Wat tevens het adres werd voor het slijpen van schaatsen.

Advertentie uit 1906

advertentie eind jaren twintig

Jan Kip richtte in 1934 in Hoogeveen een carrosseriebedrijf op. Naast het bouwen van carrosserieën voor vracht- en bestelauto's begon hij in 1947 ook met de fabricage van caravans. Klik hier voor de link naar caravan website.

Trekker bestemd voor de firma 'Breman en Bosman te Genemuiden'. Het provinciale nummer D-13 is in 1906 en nogmaals in 1912 afgegeven aan Arend Kip te Hoogeveen.

Carrosseriefabriek "De Ster", Ginnekenweg 52-54, Breda

advertentie 1928

advertentie 1928

H. Mulder & Zn. was gevestigd in Boskoop in het voormalige Veiling en Tentoonstellingsgebouw. Naast de reparatie van spoorwegwagons werden in de het bedrijf de merken International en Panhard geassembleerd.

Werkzaamheden aan een Austin Bellewagen van Harmanni uit Assen.

Veel wagenbouwers in Nederland gingen met hun tijd mee. Zij werden in Nederland carrosseriebouwers. Zo ook de broers Hendrik en Keimpe Kuipers uit Garijp (Friesland) hadden in de jaren twintig en dertig van wagenbouwers carrosseriebouwers werden.

T-Ford met opbouw van de broers Hendrik en Keimpe Kuipers. Beide broers poseren voor de auto.

Advertentie uit het Friesch Dagblad d.d. 22 september 1931

Zie voor meer foto's de website van De Poel Carrosseriebouw

Carrosserie- en Wagenbouw J. van Drie werd opgericht in 1924 en was gevestigd aan de Weesperstraat 22-26 te Diemen. Onder de naam ‘Vé-daf’’ werden aanhangwagens gebouwd.

Bronnen:
Archief Historische Kring Diemen.
Archief Saan Museum

advertentie 1946

Van Berkum Carrosseriebedrijf is sinds de oprichting in 1930 gevestigd in het Gelderse Lochem. Oorspronkelijk als bouwer van koetsen en wagens, maar naarmate de tijd vorderde en paarden werden vervangen door vrachtwagens, verlegde Van Berkum zijn werkzaamheden richting de vrachtwagens en bestelbussen.

In dit bedrijf werden opbouwen op bedrijfsautochassis gemaakt en gerepareerd. Van Berkum is ook een van de zeven samenwerkende carrosseriebedrijven welke het zgn. Combisysteem voor gestandaardiseerde carrosseriebouw in aluminium toepassen.

Van Berkum maakt tegenwoordig deel uit van Plegt Carrosserie Groep.

Aluminium opbouw volgens het Combisysteem in Van Berkum Carrosseriebedrijf

Het carrosseriebedrijf van Freek Wüst was gevestigd aan de Nieuwstraat 42 in Westmaas.

Advertentie januari 1952

Johannes Marinus Quist werd geboren op 29 oktober 1887 in Zierikzee. Hij begon als wagenmaker en breidde zijn bedrijf uit tot carrosseriefabriek. Deze was gevestigd aan de Ruilstraat 84-86a-b-c te Rotterdam. Later verhuisde het bedrijf naar de Bornissestraat 14-18 ook te Rotterdam. De naam van het bedrijf werd gewijzigd in ‘Quicar’. J.M. Quist overleed op 12 februari 1954 te Rotterdam op 66-jarige leeftijd.
De fabriek heeft met name een aantal lijndienstbussen en touringcars gebouwd.

Bronnen:
Genealogieonline,nl
Delpher.nl

Advertentie in het Rotterdamsch Nieuwsblad d.d. 8 oktober 1920

Advertentie augustus 1923

Advertentie april 1924

Dirk Meeldijk begon 1873 als rijtuigmaker in Zwijndrecht en verhuisde in 1880 naar Groenmarkt 41 te Dordrecht.

Dirk Meeldijk, de oprichter.

Krantenbericht uit 1925

Rijtuig en Wagenmakerij H.A. (André) Eliëns, Hoogstraat 21,- Gestel – Eindhoven

door Jolande Eliëns


De rijtuig- en wagenmakerij is begin 1900 opgericht door mijn opa André Eliens. Hij was getrouwd met Johanna Schenkels. Samen kregen ze acht kinderen, vier jongens en vier meisjes. Opa was een fervent wielerliefhebber. Het verhaal gaat dat opa, na de rijtuigbouw, een tijd ijscokarren heeft gemaakt. Uiteindelijk is hij overgestapt op de reparatie van auto’s en dat is altijd zo gebleven tot begin jaren zeventig het pand en de inboedel is verhuurd aan een garagehouder.

A. v.d. Horst Carrosserie en Wagenbouw, Vlaardingen was gevestigd aan de Maassluissedijk te Vlaardingen

Carrosserie op een Chevrolet uit 1938 voor transportbedrijf Lensveld uit Vlaardingen

advertentie 1933

De Nieuwe Zuidh. Carrosserie & Wagenfabriek A. Meeuws was gevestigd aan de Kepplerstraat in Den Haag

Carrosseriebouwer Kornelis Rust, Boterdiep 25 te Groningen, kreeg op 8 december 1933 het provinciale kenteken A-22914. Op 22 januari 1937 kwamen er drie nummers bij, A-27099, A-27100 en A-27101, op naam van Gebr. Rust, carrosseriebouwers.

advertentie september 1939

Carrosserie-fabriek GROWA (De Groot Wagenbouw), Prior van Milstraat 25 te Uden

Volgens de handelsregisters heeft het bedrijf in ieder geval bestaan tussen 1926 en 1992, maar is in 1926 overgenomen, dus is het al ouder. Het bedrijf was eerder gevestigd aan de Stationsstraat A 65 te Uden. De eigenaar was Johannes Theodorus de Groot, geboren 16 september 1898. Op 14 maart 1963 deed hij het bedrijf over aan dhr. Johannes Maria Cornelis Roest, geboren 25 september 1932. Hij was getrouwd met Josephina Raphaël Joanna de Groot, geboren 24 oktober 1935. Op 1 januari 1990 nam zij de zaak over tot het bedrijf in 1992 werd opgeheven.

Briefhoofd

Ford autobus, mei 1932

Stokvis Carrosserie BV Carrosserie- En Wagenbouw te Nieuw-Vennep is in 2006 overgenomen door Karhof Carrosserieën in Purmerend

foto d.d. ?

In 1920 wordt in Maastricht aan de Parallelweg 48 de carrosseriefabriek ‘Moderne’ opgericht door Jean Veugen en Fr. van Bergen. De ‘Moderne’ fabriek brandt in 1935 af en wordt door Jean Veugen voortgezet in een nieuw pand. In 1955 neemt zijn zoon, die ook Jean Veugen heet, het bedrijf over. Dit duurde tot circa 1980.

Nadat Hover dus eerst samen met Tiwi (1936) en daarna alleen (1936-1938) een carrosseriefabriek aan de Havenstraat in Eindhoven bestiert, gaat bij in 1938 op datzelfde adres in zee met Mathijs van Bergen. Van Bergen komt uit Zeeland (NB). Of hij iets te maken heeft met de carrosseriefabriek Van Bergen & Thissen die in 1919 actief was in Maastricht is onbekend. 

Bron:
Paul Vlemmings, artikel in het Conam Bulletin, 2020/3

advertentie december 1938

Willem Kusters begint zijn carrosseriebouw activiteiten met de overname van de carrosserie- en rijtuigfabriek van Hover, juli 1921. Hij doet dit als Venlosche Carrosserie & Rijtuigfabriek v/h J.H. Hover in het oude pand van Hover aan de Sloterbeekstraat in Venlo. Dat oude pand blijft nog enkele jaren in gebruik door Kusters, maar in 1924 al gaat Willem Kusters een samenwerking aan met Lemmens.

advertentie november 1905

In Venlo begint H. Hover in 1905 een rijtuig- en wagenmakerij aan de Sloterbeekstraat 15, toen nog Slooterbeekstraat gespeld. Wat voor rijtuigen en wagens hij maakt is onbekend, maar in 1908 meldt hij speciaal ingericht te zijn ‘voor verlakken’. Die specialisatie met het lakken van wagens en rijtuigen doet Hover vanaf 1910 ook voor automobielen. Hover is dan met zijn nering verhuisd naar nummer 25 op die Sloterbeekstraat. Hoewel verhuizing? In die tijd verandert de nummering vaak, al naar gelang er huizen bijgebouwd worden. Komt er tussen nummer 1 en 3 een huis bij, dan wordt nummer 3 gewoon nummer 5. Wordt er daarna weer iets tussen gebouwd, dan schuift de nummering bij een volgende telling gewoon mee. Misschien zit Hover dus nog gewoon op zijn oude stek, maar heeft hij er nieuwe buren bijgekregen waardoor alleen zijn huisnummer veranderd. Nog een verandering die we niet helemaal kunnen thuisbrengen, H. Hover wordt in 1911 J.H. Hover.

Op een steenworp afstand van het Zeeuws-Vlaamse Sluis ligt vrijwel op de grens met België het minidorpje St. Anna ter Muiden. Hier groeit Johan Frederik Bauer (1884-1951) op en wordt daar aannemer en tekenonderwijzer. De sprong van daaruit naar carrosseriebouwer is een logische. Zelf had hij op 20 september 1913 het nummerbewijs K-811 toegewezen gekregen.

Het bedrijf circa 1925 

Cabine en laadbak van eigen fabricaat op een Ford Model T of TT, ca. 1925.

Bron foto’s: facebook, pagina “Vrienden van Sint Anna ter Muiden”, geplaatst door Rudi v. Kerschaver 15-3-2019 (Ford) en Martin Focke 24-7-2020 (werkplaats).

Koos Burgers werd geboren in 1901. Nadat zijn vader in 1904 overleed, hertrouwde zijn moeder hertrouwd met Bakker, van Bakker wagenbouw. Later, in 1925, nam Koos Burgers de zaak van zijn stiefvader over en hernoemde het bedrijf J.S. Burgers & Zn. Beheer. In het begin leverde Koos Burgers boerenkarren en andere landbouwvoertuigen. Langzamerhand begon Burgers met het opleveren van gesloten carrosserieën. Op 9 april 1976 werd J.S. Burgers & Zn. Beheer B.V. omgedoopt tot Burgers Carrosserie.

Douma's carrosserie en wagenfabriek van Jan Douma was gevestigd op de Oude Koemarkt te Sneek. Het bedrijf werd later voortgezet door een zoon van Jan en stond toen bekend onder de naam ‘Sneeker transport Fabriek A. Douma Wagenfabriek’.

TT-Ford uit 1924. Verkocht door Ford Dealer in Sneek en opgebouwd bij Douwma.

Carrosserie Elenbaas begon aan de Markt in Poortvliet met een smederij en houtbewerkingsbedrijf voor het bouwen van duwkarren. Later gingen het bedrijf over op het produceren van hulpmiddelen en gereedschappen voor de agrarische sector. In 1923 werd de eerste carrosserie gebouwd, toen nog volledig van hout. In 1925 werd een cabine met een open laadbak gebouwd. Elenbaas uit Poortvliet is nog steeds actief als carrosseriebouwer (bron tekst: website Elenbaas).

Open laadbak op een zeswielige TT-Ford.

Brouwers uit Holwerd (Friesland) bouwde na de Tweede Wereldoorlog in ieder geval zes bussen voor NOF te Dokkum op Scania-Vabis-chassis.