Mogelijk was deze tekening een werkstuk in zijn (technische) opleiding aldaar. Deze bus is vermoedelijk nooit gerealiseerd.Op 19 september 1923 kreeg hij in Soerabaja (Java) een tijdelijk paspoort om per boot naar Holland te reizen, waarna hij op 10 november 1923 op het Daniël Willinkplein 13 in Amsterdam ging wonen.
Pasfoto van Johan Adolf Ankel.Mogelijk al in 1925 kreeg Johan een baan als chef-constructeur bij de N.V. De Alkmaarsche IJzer- en Metaalgieterij aan de Baansingel in Alkmaar. Dit bedrijf was in 1879 opgericht. Het specialiseerde zich in het ontwikkelen en produceren van prototypes tot seriematige producten. Het werd later vooral bekend door de ontwikkeling en productie van bediening voor seinen, wissels en overweginstallaties. Johan moet zich voor de oorlog in die omgeving van ontwikkeling van prototypes en daarna seriematige productie, gezien zijn voortdurende drijfveer om nieuwe vervoermiddelen te ontwerpen, als een vis in het water gevoeld hebben.
In een brochure van deze gieterij uit januari 1933 werd gerefereerd aan de Ankel-koppeling voor opleggers, die wettelijk was goedgekeurd en ‘nu reeds ruim acht jaar bewezen heeft de meest eenvoudige en bedrijfszekere koppeling te zijn, die in Nederland op de markt wordt gebracht.’ In deze brochure werd een beschrijving gegeven van de nieuwe Ankel-trailers.
‘De frames van de Ankel-trailers zijn samengesteld uit geheel geconstrueerde hoofd-balken welke eveneens door geconstrueerde tusschen-balken op afstand worden gehouden. De zwanenhals en ook het gedeelte boven den achteras is verstijfd door een diagonaal-kruisverband, waardoor een groote soliditeit wordt verkregen.’
De Ankel opleggerkoppeling.
Ankel oplegger achter een Chevrolet uit 1930.
Ankel oplegger achter een Chevrolet uit 1930.In 1929 had Johan ook al een aanhangwagen ‘Siemens’ ontworpen met stuurbare achterwielen en de voorloper van deze Ankel-trailers. Naast het ontwerp voor deze aanhangwagen en opleggers ontwierp hij rond 1933 een vuilniswagen met afzetbare bak op een Minerva-chassis voor de gemeente Amersfoort, rond 1935 een tankwagen voor ESSO op een Ford V8-truckchassis en in 1939 een Ankel-truck met frontstuur en kantelcabine. Na de Tweede Wereldoorlog volgde in 1948 een ontwerp voor een Ankel Pulman autobus. De aanduiding Pulman is niet juist geschreven maar misschien was dat wel de bedoeling.
Door Ankel ontworpen vuilniswagen op basis van een Minerva uit 1933.
Een tweede door Ankel ontworpen vuilniswagen.
De door Ankel ontworpen tankwagen voor Esso.
Ontwerp voor een vrachtwagen met kantelcabine.
De door Ankel ontworpen Pulman autobus.Of de ontwerpen van deze frontstuurtruck en de autobus het stadium van de tekentafel zijn ontstegen, is zeer twijfelachtig. Het is opmerkelijk, dat deze producten zijn naam kregen en dat dat zijn naam werd verbonden aan de producten van de N.V. De Alkmaarsche IJzer- en Metaalgieterij. Hij moet daarvoor wel een belangrijke positie binnen het bedrijf hebben gehad.
Rond die periode begon Johan voor zichzelf met een eigen constructiebureau, de N.V. Wagenbouw. Hij maakte diverse ontwerpen voor ziekenauto’s op Packard-, Cadillac-, Studebaker- en International-chassis. De ziekenauto-ontwerpen kregen de naam ‘Holland-ambulance’ van de N.V. Wagenbouw mee. Deze naamloze vennootschap werd echter pas op 30 oktober 1951 opgericht door Johan Adolf Ankel, wonende te Amsterdam, constructeur en Jan Schuite, wonende te Hilversum, koopman en onder de naam N.V. Constructiebureau op auto-technisch gebied Wagenbouw gevestigd te Amsterdam. De N.V. had een maatschappelijk kapitaal van 10.000 gulden.
Ontwerp voor een ziekenauto op het chassis van een Packard Custom 8 uit 1949.
Het uitgevoerde ontwerp.
In mei 1950 tekende Johan op naam van zijn op dat moment nog niet geregistreerde constructiebureau een Ankel Runabout 150, een gesloten, driewielige auto met twee wielen voor en één wiel achter geschikt voor twee personen.
Drie jaar later in 1953 tekende hij een vierwielige, driepersoons ‘light car’ met een 500 cc motor. Waarschijnlijk is deze auto, ondanks de later op de tekening aangebrachte wijzigingen in het achterspatbord, nooit werkelijkheid geworden. De droom van vader en zoon Ankel -de productie van een eigen auto- werd dus nooit verwezenlijkt.
De inspiratie voor deze ‘light cars’ had Johan mogelijk al ver voor de oorlog opgedaan, toen hij in 1926 een Franse, driewielige Darmont bezat met het provinciale kenteken G-45657.Johan ontwikkelde ook de WABO-scooter (WAgenBOuw). De scooter ‘De Comfortabele’ werd op de RAI-tentoonstelling van februari 1955 gepresenteerd in twee uitvoeringen en een viertal kleurencombinaties. Lees hier meer over deze scooter.
Johan had mogelijk net als bij zijn auto-, autobus- en vrachtwagenontwerpen realistische ideeën in tekeningen vastgelegd over de bouw van vliegtuigen en zou hierover kontakten hebben gehad met Anthonie Fokker. Deze veronderstelling is gebaseerd op een overlevering, dat de ontwerptekeningen van Johan Ankel rond 1980 te koop werden aangeboden op het Waterlooplein. Deze tekeningen zijn als sneeuw voor de zon verdwenen. Zouden ze ooit bestaan hebben?
Op 29 april 1964 maakte Johan als directeur/aandeelhouder bekend dat het N.V. Constructiebureau op auto-technisch gebied Wagenbouw, gevestigd aan de Gerrit van der Veenstraat 31 te Amsterdam, op 15 juni 1963 werd opgeheven. Het is niet duidelijk welke opdrachten Johan Ankel en zijn bureau de laatste vijf jaar hadden vervuld. Het lijkt niet aannemelijk, dat hij voldoende inkomsten had van de verkoop van zijn WABO-scooter. Johan was in 1963 zestig jaar en had zijn werkzaam leven kennelijk afgesloten. Hij overleed te Amsterdam op 14 augustus 1980.
Bronnen:
Bakker, Jan, Voor vader en zoon Ankel telde slechts de techniek. Artikel in het Conam Bulletin 1992-2.
Hattuma, Eduard: De Darmont van Johan Adolf Ankel. Artikel in het Conam Bulletin, juni 2000
Lammerse, Jan: Autodesign in Nederland. Uitgeverij Waanders, 1993, ISBN 90.6630.372.7
Waldeck, Hans: Vader en zoon Ankel, auto- én vliegtuigconstructeurs? Artikel in het Conam Bulletin, september 2011