NEKAF - Kaiser - Simca - Hillman - Willys - Chrysler - Saab
De Amerikaan Henry J. Kaiser was in de oorlog rijk geworden door op zijn scheepswerf de beroemde Liberty schepen in serie te bouwen. Na de oorlog wilde hij auto’s gaan bouwen. Hij nam daarvoor een fabriek in Willow Run (Michigan) over. In deze fabriekshallen had Ford in de oorlog B24 Liberator bommenwerpers gebouwd. Omdat hij zelf geen ervaring had in de automobielindustrie zocht hij een partner die hij vond in de figuur van Jozef Frazer. Deze was directeur van de Graham fabriek die in 1941 ter ziele gegaan was. Ze startte de productie van Kaiser en Frazer modellen in 1946 en ze kwamen daarmee met de eerste geheel nieuwe Amerikaanse modellen van na de oorlog.
Vanwege de dollar schaarste was exporteren naar Europa niet eenvoudig. Daarom ging Kaiser op zoek naar een geschikte plaats om zijn auto’s in Europa te assembleren. De pas opgerichte Benelux was het meest geschikt en met steun van de Nederlandse overheid kwam hij in Rotterdam terecht. In een halfjaar tijd werd aan de Sluisjesdijk een nieuwe hal gebouwd en op 21 februari 1949 rolde de eerste Nederlandse Kaiser de fabriek uit. De fabriek heette Nederlandse Kaiser Automobiel Fabriek en werd een begrip onder de naam NEKAF. Het was een zelfstandig bedrijf en kon daarom ook andere merken assembleren. Al spoedig kwam er een nieuwe klant namelijk Simca. In februari 1950 werd begonnen met de assemblage van de Simca 8-1200. Naast de grote modellen van Kaiser kwam er een kleiner model bij, de Henry J. Deze werd van af 1951 ook aan de Sluisjesdijk geassembleerd.
Een derde nieuwe klant was Hillman en vanaf eind 1953 tot en met 1956 werden er 1914 Hillman Minx en 258 Hillman Husky bestelwagens geassembleerd.
Intussen was Willys door Kaiser overgenomen en vanaf 1954 tot 1957 werden er ook 576 Willys Aero geassembleerd. Bovendien plaatste het Nederlandse Leger een bestelling van 5674 stuks op de Jeep M38A1, die bij iedere dienstplichtige bekend stond als de NEKAF.
De Kaiser fabriek was inmiddels failliet gegaan en Chrysler nam de hele zaak over, daarmee werd NEKAF nu Chrysler International S.A.
Naast Simca werden er nu compact cars van Chrysler zoals de Plymouth Vaillant en de Dodge Dart geassembleerd. Nog één ander merk werd een tijdje aan de Sluisjesdijk geassembleerd, namelijk Saab. In 1962 en 1963 werden er 570 stuks Saab 96 gebouwd. Eind zestiger jaren begon het af te lopen van wegen de ontwikkelingen in de EEG. Er was nog een opleving tussen 1969 en 1971 door de Simca 1200S. Wegens capaciteit problemen bij Simca zelf, werden de bij Bertone gebouwde carrosserieën aan de Sluisjesdijk afgebouwd. In 1971 werd de zaak geliquideerd.
(Tekst Ed Beekman)
Hieronder een aantal foto's van de fabriek en het assemblageproces (bron: Bovagblad 28 juli 1949)
Een scheepslading Kaisers van het modeljaar 1949/1950 bestemd voor Helsinki
Artikel uit Bedrijfsvervoer d.d. 30 juli 1949:
Kaiser-Frazer in Rotterdam
Hoewel de Kaiser-Frazer-fabriek te Rotterdam nog niet officieel in gebruik is genomen, heeft de Nederlandse pers kortgeleden de gelegenheid gekregen om dit bedrijf, dat eigenlijk reeds in volle werking is, te bezichtigen. En wij moeten zeggen, dat wij in onze verwachtingen niet teleurgesteld zijn.
Speciaal de technische outillage was zeer modern. Zij is in haar geheel uit Amerika gekomen, blijkbaar als “bijdrage” van de moederfabriek aan de Nederlandse Kaiser-Frazer-bedrijven.
De wijze, waarop de metalen chassis in elkaar gelast worden, is zeer interessant en toont tot welk een graad van perfectie de massafabricage in de V. S. gevorderd is.
De beweging der automobielen zelf door het bedrijf heen echter was minder modern. Dit gebeurde namelijk bijna geheel met de hand. Op dit ogenblik worden door de Kaiser- Frazer-fabrieken te Rotterdam per dag 10 wagens afgeleverd, wat in de toekomst nog opgevoerd kan worden tot 20 wagens per dag.
In de fabriek werken circa 250 Nederlandse arbeiders, welke langzamerhand geschoold worden in deze voor hen nog altijd betrekkelijk nieuwe fabricageprocessen.
De wijze van opbouw loopt min of meer parallel met die in de moederfabriek te Willowrun. Met dit verschil, dat die onderdelen, welke door de Nederlandse industrie geleverd kunnen worden, van Nederlandse origine zijn, waarbij wij in het bijzonder noemen onderdelen van de bekleding, veren uit de zittingen, al het glas, koplampen enzovoort. Een lijst, welke ongetwijfeld nog in de toekomst zal worden aangevuld.
Kaiser-Frazer heeft een betrekkelijk rumoerige en avontuurlijke jeugd achter zich. Door toevallige omstandigheden was ik in Willowrun aanwezig bij het gereedkomen van het allereerste tiental geproduceerde wagens. Hoewel op dat ogenblik de financiële positie van Kaiser-Frazer zeer wankel was, heeft nooit iemand, die de Amerikaanse mentaliteit kent, getwijfeld aan althans het volledige financiële succes van Kaiser-Frazer, omdat de Amerikaan nu eenmaal graag een gokje waagt en vooral wanneer hij dit gokje wagen kan op een zo zekere winnaar als Henry Kaiser. Dat het product, dat door Kaiser- Frazer ten slotte op de markt gebracht werd, ook een winner is, is nu wel zo langzamerhand bewezen. Ongetwijfeld hebben velen klachten geuit, ongetwijfeld heeft iedereen klachten gehoord. Praktisch al deze klachten zijn terug te voeren op moeilijkheden in het naleveren van onderdelen.
Maar het gevaarlijke in dergelijke omstandigheden is, dat bij het verder vertellen zo'n klacht vaak een algemeen karakter gaat aannemen, zoals: “de motor is goed, maar de carrosserie is bar slecht", of: “de carrosserie is goed, maar de motor lijkt naar niets".
Uit het tegenover elkaar stellen van deze beide klachten blijkt wel de absurditeit hiervan. Een absurditeit, die voor de journalisten, die de Kaiser-Frazer-fabrieken in Rotterdam gezien hebben, wel zeer duidelijk geworden zal zijn, nadat zij de zorgvuldige manier gezien hebben waarop chassis en body in elkaar gezet worden en met eigen ogen hebben gezien dat de motor er een is van de wereldberoemde Continental- fabrieken. 
Afb. I Een doorkijk door de infrarode droog- installaties, waarin gelakte onderdelen in korte tijd gedroogd worden. De goederen schuiven langzaam door deze droogruimte heen, waarbinnen een temperatuur van omstreeks 175° C. heerst.
Afb. II Geeft een overzicht van de constructiewerkzaamheden aan het chassis, waarbij men vooral duidelijk ziet uitkomen de laswerkzaamheden.
Afb. III. Hier ziet men de hele gereedgekomen wagen van de assembly line afkomen.
Een partij Frazer's, die in Zweden waren afgekeurd en terug werden gezonden naar Rotterdam. Bij Autobedrijf Hoogenboom in Rotterdam werden ze van een chassis-versterking voorzien. Deze hele partij Frazer's werden aangekocht door het Haagse taxibedrijf "Red Tax", dat daarna enige tijd ook nog heeft gereden met de z.g. Kaiser "Rotterdam-de-Luxe", een model, dat in 1951 werd gelanceerd.
Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek werden buiten de NEKAF-assemblage op de Sluisjesdijk in Rotterdam in 1949 nog 19 Frazer's geïmporteerd
+ 11 Kaiser's
+ nog eens 3 gebruikte Frazer's
in 1950 10 Kaiser's
+ 1 gebruikte Frazer.
In augustus 1950 reden er in ons land 1.514 Kaiser's en Frazer's.
Kaiser model 1949
advertentie 1949
advertentie 1949 (vierdeurs cabriolet!)
Kaiser-Frazer cabriolet uit 1950 met carrosserie van Pennock
advertentie april 1950
advertentie september 1950
advertentie 1951
advertentie april 1951
advertentie mei 1951
advertentie maart 1952
advertentie mei 1953
advertentie juli 1953
advertentie 1953
Artikel in de Autokampioen van 12 juli 1958: Ned. Kaiser-Frazer gaat inkrimpen
"Mochten wij tot de conclusie komen, dat ons assemblagebedrijf de grondreden van zijn bestaan in de Euromarkt zal verliezen, dan zullen wij niet aarzelen aandeelhouders tijdig een voorstel tot liquidatie van onze N.V. te doen, aldus de raad van commissarissen in haar pre-advies bij het verslag 1957 der Nederlandse Kaiser-Frazer Fabrieken. Opgericht 30 Aug. 1948). Het bestuur acht het niet verantwoord de aan de N.V toevertrouwde middelen te besteden aan een nutteloze verlenging van haar bestaan. De exploitatiewinst over 1957 is gedaald tot ƒ 2,43 -(v.j. / 3/1°) miljoen. De omzetten in het binnen- en in het buitenland vertoonden een vermindering. De assemblage en verkoop van Simca auto's bleven in 1957 iets achter bij 1956. De resultaten van de eerste helft van 1958 zijn bevredigend. De directie verwacht evenwel geen vervolgorder voor de levering van Willys Jeeps van het ministerie van oorlog. Bovendien moet ernstig rekening worden gehouden met de waarschijnlijkheid, dat voor een lonende assemblage van de Simca personenauto's in de toekomst geen redelijke financiële basis voor beide partijen te vinden zal zijn. Deze factoren hebben geleid tot het besluit het bedrijf in te krimpen, zowel wat betreft de personeelsbezetting als ook in andere opzichten. In de komende vergadering zal dan ook worden voorgesteld 50% van het nominale bedrag der aandelen terug te betalen."
Artikel in de Autokampioen van 6 september 1958: Kaiser-Frazer liquideert
"Het bestuur van de Nederlandse Kaiser-Frazer Fabrieken in Rotterdam heeft besloten tot liquidatie van het bedrijf over te gaan. Een overeenkomst voor verdere assemblage is niet bereikt. Aan een op 26 September te houden buitengewone vergadering van aandeelhouders zal de liquidatie van het bedrijf worden voorgesteld. Wel zal de import van complete Simca's blijven gehandhaafd. De Kaiser-Frazer te Rotterdam assembleerde van 1951 tot en met 1957 de volgende personen- en combinatiewagens volgens gegevens van het C.B.S.
Kaiser Willys Simca Hillman Totaal
1951 1942 — 361 — 2303
1952 1122 — 672 — 1794
1953 1163 — 1030 60 2253
1954 222 257 2046 744 3269
1955 30 141 2360 926 3457
1956 — 118 3149 727 3994
1957 — 60 3143 10 3213
Voorts maakte Kaiser-Frazer ook Willys jeeps, o.a. voor het Nederlandse leger."
(Zie onderaan deze pagina voor meer gespecificeerde assemblage aantallen)
Artikel in Beroepsgoederenvervoer d.d. september 1958: Chrysler koopt Kaiser-Frazer
"Als de aandeelhouders van de Nederlandse Kaiser-Frazer Fabrieken te Rotterdam besluiten tot liquidatie over te gaan (een voorstel daartoe is ingediend), zullen de gebouwen, machines en enige andere activa van de Nederlandse Kaiser--Frazer worden verkocht aan Chrysler International Corporation. Naar verluidt gaat de prijs, waarvoor de verkoop geschiedt, na aftrek van de daarop verschuldigde vennootschapsbelasting (dus netto) de boekwaarde van de betreffende activa met ruim f 900.000 te boven. Chrysler krijgt de fabriek echter al vóór het definitieve besluit tot liquidatie ter beschikking, opdat de ongeveer 350 werknemers in de dienst van Chrysler kunnen overgaan.
Hierbij kan worden opgemerkt, in de eerste plaats dat Chrysler zijn belangen in Simca heeft vergroot en dat verder door Chrysler is aangekondigd, dat men het volgend jaar al met een voor Amerikaanse begrippen kleine auto op de markt zal komen."
Simca assemblage
advertentie januari 1950
advertentie augustus 1950
advertentie oktober 1950
advertentie mei 1951
advertentie juni 1951
advertentie november 1951
advertentie maart 1952
advertentie mei 1952
advertentie oktober 1952
advertentie november 1952
advertentie januari 1953
advertentie april 1953
advertentie april 1953
advertentie mei 1953
advertentie mei 1953
advertentie augustus 1953
advertentie oktober 1953
advertentie november 1953
advertentie oktober 1953
advertentie december 1953
advertentie januari 1954
advertentie februari 1954
advertentie februari 1954
advertentie oktober 1954
Transport van de Simca´s, november 1954
advertentie februari 1955
advertentie april 1955
advertentie april 1955
advertentie augustus 1955
advertentie augustus 1955
advertentie september 1955
advertentie november 1955
advertentie december 1955
advertentie januari 1956
advertentie februari 1956
advertentie februari 1956
advertentie juni 1957
advertentie januari 1958
advertentie maart 1958
advertentie 1958
advertentie 1958
advertentie 1958
advertentie 1958
Foto hierboven (tekst Autokampioen d.d. 1 november 1958): "Een glanzende crème-kleurige, met bloemen versierde Simca- Beaulieu doorbrak in de montagehal van Chrysler-International te Rotterdam een strakke witte papieren wand. En luid „hoera" klonk uit de kelen van de vele genodigden en honderden werklieden, omdat deze auto, bestuurd door de heren R. A. Wringer en P. R. Debroux, resp. Europees en Rotterdams directeur van Chrysler, de eerste was, die na de overname door Chrysler van de Kaiser Frazer-fabrieken (nu in liquidatie) in Rotterdam was geassembleerd. De assemblage van de Simca-auto's, zoals die onder supervisie van Kaiser Frazer tot dusver werd verricht, gaat in Rotterdam rustig voort. Nu Chrysler het bedrijf tot zich heeft getrokken, wordt niet alleen het type Aronde in de Maasstad geassembleerd, maar in het vervolg ook andere types, als b.v. de Beaulieu. Het is overigens voor het personeel een spannende tijd geweest, toen bekend werd, dat Kaiser Frazer zou gaan liquideren. Daarom was de directie van Chrysler Zo verheugd, dat de werknemers zo snel waren overgeschakeld op hun nieuwe principaal. Hiervan werd in hartelijke woorden, voordat de eerste auto van de lijn liep, getuigd."
Simca assemblage in juli 1960
Simca assemblage in juli 1960
assemblage van de Chrysler Vailiant, juli 1960
De gereedgekomen Valiants in de sproei-afdeling
Aantallen geassembleerde auto’s door Nekaf / Chrysler:
1951 totaal Nekaf: 2303
Kaiser en Henry J 1942
Simca 361
1952 totaal Nekaf: 1.794
Henry J 883
Simca 672
Kaiser 239
1953 totaal Nekaf: 2.253
Henry J 755
Simca 1.030
Kaiser 408
Hillman 60
1954 totaal Nekaf: 3.232
Henry J 78
Simca 2.046
Kaiser 144
Hillman 744
Willys 210
1955 totaal Nekaf: 3.289
Simca 2.360
Kaiser 30
Hillman 758
Willys 50
Willys Jeep 91
1956 totaal Nekaf: 3.586
Simca 3.149
Hillman 432
Willys 5
1957 totaal Nekaf: 3.153
Simca 3.143
Hillman 10
1958 totaal Nekaf:
Simca 2.290
1959 totaal Chrysler International:
Simca 7.457
1960 totaal Chrysler International: 8.435
Simca 6.785
Valiant (US/Canada) 779
Plymouth (US/Canada) 482
Dodge (US/Canada) 315
Chrysler (US/Canada) 74
1961 totaal Chrysler International: 7.261
Simca 5.503
Plymouth (US/Canada) 1.509
Dodge (US/Canada) 249
1962 totaal Chrysler International: 2.759
Simca 188
Plymouth (US/Canada) 590
Dodge (US/Canada) 589
Valiant (US/Canada) 1.032
Saab 360
1963 totaal Chrysler International: 3.106
Plymouth (US/Canada) 1.819
Dodge (US/Canada) 1.077
Saab 210
1964 totaal Chrysler International: 3.684
Plymouth (U.S./Canada 2.262
Dodge (U.S./Canada 1.422
1965 totaal Chrysler International: 3.554
Plymouth (U.S./Canada) 2.040
Dodge (U.S./Canada) 1.514
1966 totaal Chrysler International: 3.844
Plymouth (U.S./Canada) 2.386
Dodge (U.S./Canada) 1.458
1967 totaal Chrysler International: 3.367
Plymouth (U.S./Canada) 2.179
Dodge (U.S./Canada) 1.188
1968 totaal Chrysler International: 3.067
Plymouth (US/Canada) 1.903
Dodge (US/Canada) 1.164
1969 totaal Chrysler International: 2.448
Plymouth (US/Canada) 1.404
Dodge (US/Canada) 1.044
1970 totaal Chrysler International: 3.272
Simca 2.248
Plymouth (US/Canada) 590
Dodge (US/Canada) 434
1971 totaal Chrysler International:
Simca 866
Bronnen:
Centraal Bureau voor de Statistiek, Nederland. Overzicht van in Nederland ingevoerde, geassembleerde en gefabriceerde nieuwe motorvoertuigen, 1952 - 1971.
Motor Vehicle Manufacturers Association of the U.S. World auto market data, 1965 - 1998.