Eerste Amsterdamsche Banden-, Rijwielen- en Motorrijwielenfabriek
Brillant
In het Paleis voor Volksvlijt in Amsterdam komen we op de RAI tentoonstelling van februari 1904 De Eerste Amsterdamsche Banden-, Rijwielen- en Motorrijwielenfabriek van Willem de Koff voor de eerste keer tegen. De Koff presenteert daar naast Baden, Badania en Brillant rijwielen ook 3 p.k. motorrijwielen. Het merk van deze motorfietsen wordt echter niet gemeld.
Telegraaf 19 februari 1904
Dat zelfde jaar nog laat De Koff het merk Brillant officieel registreren voor Rijwielen, motorrijwielen, onderdelen van rijwielen en van motorrijwielen en ook luchtwielbanden.
Nederlandsche Staatscourant 1 december 1904
In Frankrijk is in die tijd net de productie gestaakt van Brillant motorfietsen. Die Franse Brillant is overigens maar een kort leven beschoren geweest. Na de start van de productie in 1903 van deze met Peugeot en Zurcher motoren uitgeruste motorfietsen is het een jaar later dus al einde oefening. Of deze Franse motorrijwielen iets te maken hebben met het door De Koff geregistreerde merk?
De Brillant motorfiets van W. de Koff is februari 1905 weer te bewonderen op de RAI. De Telegraaf van 23 februari 1905 meldt daarover:
"Behalve de genoemde rijwielen, exposeert de firma ook nog Brillant-motoren, zonder kranen, met regeling in de handvatten en electromagnetische ontsteking, verschillende onderdelen en A.B.F. banden, een Hollandsch fabrikaat met 12 tot 18 maanden garantie."
Volgens het artikel gaat het dus om een Nederlands product. De Koff zelf maakt hier overigens geen melding van. Wel spreekt hij over “…de welbekende Brillant motorrijwielen…”.
Kampioen 3 maart 1905
Een jaar later is de Eerste Amsterdamsche Banden-, Rijwielen- en Motorrijwielenfabriek niet vertegenwoordigd op de RAI tentoonstelling. De Koff nodigt de heren handelaren die naar de tentoonstelling gaan wel uit voor een bezoek aan zijn magazijn met speciaal ingerichte monsterkamer. De motorfietsen van De Koff worden nog wel vermeldt, maar wel naamloos en verstopt tussen zijn rijwielen.
Kampioen 2 maart 1906
Inmiddels biedt ook H.B. Rademaker uit Delft de Brillant motorfiets aan. Van hem leren we nog dat de machine een prijs kent van 385 gulden. Daarna lijken de De Koff Brillant motorfietsen van de aardbodem verdwenen. Ook wordt de Eerste Amsterdamsche Banden-, Rijwielen- en Motorrijwielenfabriek niet meer vermeldt. De Koff verhuist in 1907 met zijn bedrijf nog wel van de 3e Helmerslaan in Amsterdam naar Prins Hendrikkade 18. Zijn nering bestaat dan uit een engroshandel in rijwielen en onderdelen daarvan. De fabriek wordt niet meer genoemd. Om de schoorsteen verder te laten roken verkoopt hij ook nog onder meer gashaarden, verfmolens, geweren en pistolen.
De Koff exposeert de door hem vertegenwoordigde rijwielen, Badenia, Baden, British Standard, Union en Our Glory weer wel op de RAI van februari 1907. Van het merk Brillant is dan alleen nog maar de rijwielvariant over. Een week na die RAI tentoonstelling wordt de openbare verkoop aangekondigd van zijn nieuwe onderkomen aan de Prins Hendrikkade. Daarna droogt de informatie over De Koff en zijn handel op. Die stilte blijkt de voorbode van het faillissement van Willem de Koff, handelaar in rijwielen en banden. Bij de publicatie van dit faillissement, uitgesproken 11 november 1910, blijkt hij zijn handel nog verhuisd te hebben van die Prins Hendrikkade naar de Brouwersgracht 126.
Algemeen Handelsblad 12 november 1910
Maar hoe zit het nu met die Briilant motorfietsen? Heeft de fabriek van De Koff die werkelijk gemaakt of heeft hij een partij Franse Brillant’s opgekocht en hier op de markt gebracht? Het bedrijf van De Koff lijkt meer een handelsbedrijf dan een werkelijk productiebedrijf. Ook van de toch eenvoudiger productie van rijwielen zijn weinig concrete aanwijzingen te vinden. En om naast rijwielen ook een beetje rendabel motorfietsen te produceren, moet die rijwielproductie toch wel een enige omvang hebben. Zeker als we in ogenschouw nemen dat in die tijd bekende merken als Minerva en FN al duizenden motorfietsen per jaar maken met alle prijsvoordelen van dien. En we mogen ook het hoogst noodzakelijk “pousseren” van het merk niet vergeten. Hiervan is nauwelijks iets gebleken, terwijl de concurrentie in kranten en tijdschriften wel flink van zich doet horen. Kortom, op z’n best hooguit enkele incidenteel goedbedoeld bij elkaar geknutselde gemotoriseerde tweewielers. Of toch overjarige Franse moto’s?
tekst: Paul Vlemmings
Bronnen:
Bijnen, Ruud van
Books.google.nl/books
Delpher.nl
Tragatsch, Erwin, The Illustrated Encyclopedia of Motorcycles