logo 1
Contactgroep Auto- en Motorrijwiel Historie

Praga (CS) – Praga Nederland / Praneda, Rotterdam / Son

Op zoek naar een goedkope kipper werd door een Nederlandse transportondernemer in 1959 op een beurs de Praga V3S ontdekt. De Praga V3S was een 6x6 die in 1953 in Tsjecho-Slowakije geïntroduceerd was als auto die veel overeenkomst vertoonde met de beroemde 6x6 GMC uit de Tweede Wereldoorlog, de 2 ½ tons CCKW 353. De voordelen van de Praga V3S waren:
-goedkoop (wij blijven Hollanders), de prijs was destijds 31.900 gulden.
-8 ton laadvermogen (in de plaats van 6 ton van de GMC).
-laadbak GMC gemakkelijk over te zetten.
-hoogliggende cardan met 40 cm vrije hoogte, ideaal in zandsporen.
-lage gearing, geschikt voor in het terrein.
-een nieuwe auto, dus minder kans op reparaties.

De eerste auto’s werden verkocht via Praga Nederland te Schiedam. In 1961 werd PRAga NEDerland Automobielen (PRANEDA) opgericht waarin de heer Hoogstad, een grote zandtransporteur uit Rotterdam, voor de helft aandeelhouder werd. De heer Hoogstad had ervaring met Praga omdat hij er vier stuks uit de eerste serie kocht. Op een foto in de Praga/Tatra-krant voor zandrijdend Nederland van 1966 staat een foto van een wagenpark met 20 stuks Praga’s en Tatra’s.
Praneda was gevestigd op het adres Opijnenstraat 12 te Rotterdam. De trucks werden over de weg en per trein via station Schiedam, aangevoerd. Na de opening van de vestiging Son in 1965/’66 kwamen de trucks via station Eindhoven. De vestiging Son werd het adres voor gereedmaken en afleveren van de trucks alsmede reparatieadres en adres voor het weer opbouwen van ingeruilde trucks.

In het begin werden de banden en accu’s vervangen door Nederlandse producten. Ook was de Praga motor (de Tatra T 912) luchtgekoeld en met een vermogen van 105 pk niet geweldig sterk. Kippers in Nederland krijgen het door de slappe bodem en de daardoor ontstane diepe sporen zwaar voor hun kiezen. Door VEGE te Spijkenisse werden veel Ford en DAF ruilmotoren geleverd voor inbouw in de Praga’s, dit tot volle tevredenheid van de berijders.
De firma Timmer te Dordrecht had tien stuks Praga’s, alle met DAF-ruilmotor en was heel blij met deze trucks, ook al door de hogere snelheid. Vanaf 1964 konden de Praga’s direct met een DAF of Ford- ruilmotor geleverd worden. Een en ander leidde ertoe dat men in 1966 in de Praga/Tatra courant voor zandrijdend Nederland de verkoop probeerde op te peppen door de Praga’s (chassis met cabine) aan te prijzen voor:
-Praga V3S met Ford-motor voor 33.000 gulden.
-Praga V3S met DAF-motor voor 33.500 gulden.

De service werd ook aangepast, de reparaties werden voortaan zoveel als mogelijk op de bouwplaats uitgevoerd. Men had rijdende servicewerkplaatsen bestaande uit Citroën ‘patatwagens’. 
Er zijn in Nederland behoorlijk veel Praga’s verkocht. In een folder staat ‘Na een moeizame inwerkperiode in 1961 werd aan aannemingsbedrijf Zanen Verstoep te Den Haag de honderdste Praga geleverd en truck no. 117 aan J.W. Janssen wegenbouw te Geldrop’.

In de verkoopstatistieken van de RAI staat in Beroepsvervoer van 1966 vermeld:
-eerste 10 maanden van 1964, totaal 20 stuks.
-eerste 10 maanden van 1965, totaal 56 stuks.

Enkele vervoerders met grote aantallen Praga’s waren:
-Timmer te Dordrecht, 12 stuks in de Noordoostpolder.
-Oosterling te Middelharnis met 7 stuks.
-Potze te Ter Apel met 6 stuks.
-De combinatie Sloehaven had er 6 stuks met een verhoogde kipbak, die ten behoeve van het betonstorten 22 uur aaneen in gebruik waren.

Verder is er tenminste één vreemde vogel bekend, namelijk een betonmixer van Toxandria uit Tilburg. De schatting is dat in totaal in Nederland circa 400 stuks 6x6 Praga’s van het type V3S verkocht zijn. Hierna brak de periode van de 12-tons kippers aan en daaraan heeft Praneda (later gevestigd in Papendrecht) nog een behoorlijke rol gespeeld met Tatra’s.

Bron: De Praga 6 x 6 kipper type V3S, artikel in het Conam Bulletin 2009/3 door Henny van den Bosch

praga 1961 praneda 1brochure 1961


























praga 1961 praneda 2

praga 19631100 pranedaadvertentie november 1963